lunes, 18 de junio de 2012

El espectáculo predilecto de Ernest Hemingway

De todos es sabido que Ernest Hemingway era un gran aficionado a la cesta punta. Una vez, estando el gran novelista norteamericano en su residencia de Cuba, fue visitado por el pelotari Ermua, en funciones periodísticas, cumpliendo una petición que le formulara la revista mexicana “CANCHA”. Félix Areitio quería conocer las impresiones de Hemingway acerca de la cesta-punta.
Las palabras de Hemingway fueron recogidas por Ermua: 
El Jai-Alai es muy bonito, es mi espectáculo predilecto. En él encuentro  una constante emoción, un esfuerzo varonil llevado al máximo. Es rápido, vistoso, alegre y encierra además mucho peligro para los que lo practican. Es un gran deporte.
Hemingway tuvo el privilegio de disfrutar el juego de Erdoza Menor en San Sebastián en 1927. Conoció así mismo la pala, mano y remonte. Vió jugar a “Chiquito de Gallarta”, a Atano y a Jesús Abrego, los respectivos “fenómenos” de las referidas especialidades, aunque la cesta punta es la que más le atraía.
Preguntado sobre un recuerdo del frontón, respondió que tenía uno muy grande. Se trataba del terrible pelotazo recibido por “Tarzán Ibarlucea” en “El Palacio de los Gritos” en Cuba. La pelota venía de rebote, siendo devuelta por Guillermo, se enganchó y la pelota le pegó en la cabeza.
He aquí el relato de Hemingway: El pelotazo que recibió aquí, en La Habana, mi amigo Julián Ibarlucea:
He visto en mi vida muchas personas con heridas de muerte, pero el accidente que sufrió Ibarlucea  expuso ante mis ojos el caso de valor y serenidad que jamás pude soñar. No hacía media hora que había estado conversando con él. Me senté a ver el partido y allí estuve muy contento ante el formidable esfuerzo que estaban desarrollando los cuatro contendientes. De repente, Guillermo, que era un formidable jugador, encestó en difícil postura y tuvo la mala suerte de pegar a Ibarlucea en la cabeza.
La pelota iba muy rápida, sonó diferente, seca, glacial, como un portazo, pero Ibarlucea no cayó. ¡Qué fortaleza!. Parecía imposible que pudiera mantenerse en pie. Por su blanca camisa comenzaron a desparramarse rojos claveles. Su rostro era completamente carmesí. Estaba bañado en sangre y en pie se mantenía. Se acercaron corriendo los demás pelotaris y jueces de cancha y lo llevaron por su propio pie a la enfermería. Yo asustado, también corrí a la sala de curas y cuando llegué me quedé admirado de que el accidentado me recibiera con una triste sonrisa. Me dio la mano y... se desplomó. Pasó tres días sin conocimiento, se moría. Se iba en pleno vigor, poderoso en fuerza y juventud, le hicieron dos trepanaciones y la ciencia hizo el milagro de volverlo a la vida.

Ciertamente el accidente había sido sumamente grave. Urgentemente el herido fue llevado a una clínica donde le observaron una fractura en la lámina externa del frontal y después también en la interna.
Tarzán Ibarlucea volvió y, un año más tarde, inició en México la etapa más brillante de su carrera.

Guztiok dakigunez, Ernest Hemingway zesta puntazalea zen, oso. Behin, iparramerikar eleberrigile handia bere Kubako egoitzan zegoela, kazetari gisa bisitan joan zitzaion Ermua pilotaria, “CANCHA” Mexikoko aldizkariak egina zion eskaera betetzera. Félix Areitiok Hemingwayren zesta puntari buruzko iritzia jakin nahi zuen. Hemingwayren hitzak Ermuak jaso zituen. 
Jai-Alai frontoia oso polita da, nahiena dudan ikuskizuna. Bertan emozio etengabea aurkitzen dut, gizonezkoen esfortzurik handiena. Jokoa azkarra, ikusgarria eta alaia da eta, gainera, arrisku handia ekartzen du jokalarientzat. Kirol handia da.
Hemingwayk Erdoza Txikiren jokoaz gozatzeko aukera Donostian 1927an izan zuen. Halaber, pala, eskua eta erremontea ezagutu zituen. “Txikito Gallartakoa”, Atano eta Jesús Abrego jokatzen ikusi zituen, aipatutako espezializateetako hurrenez hurreneko “fenomenoak” zirenak; baina zesta punta gehien gustatzen zitzaiona zen.
Frontoiko oroitzapenik zuen galdetu zionean, Hemingwayk oroitzapen handi-handi bat zuela erantzun zion: “Tarzan Ibarlucea”k Kubako “Oihuen Jauregi”an jasotako pilotakada itzela. Pilota errebotetik zetorren, Guillermok itzulita, lotu zen eta pilotak buruan jo zuen.
Hona hemen Hemingwayk kontaturikoa:
Julián Ibarlucea nire lagunak hemen Habanan jaso zuen pilotakada.
Nire bizitzan pertsona heriotza-zauridunak ikusi ditut, baina Ibarluceak jasan zuen istripuak inoiz amestutako ausartasun eta lasaitasunik handiena begietaratu zidan. Ordu erdi eskas lehenago harekin hitz egiten aritua nintzen. Partida ikustekotan eseri nintzen eta han oso pozik egon nintzen lau jokalariak egiten ari ziren esfortzu handiarekin. Bat-batean, Guillermok, jokalari bikaina zenak, pilota jarrera zailean zestaratu zuen eta Ibarlucea buruan jo zuen zoritxarrez.
Pilota oso azkar zihoan, soinu ezberdina egin zuen, gogorra, glaziala, atekada batek bezalakoa; baina Ibarlucea ez zen erori. Zelako sendotasuna! Ezinezkoa zirudien bera zutik mantentzeak. Beronen alkandora zuritik barreiatzen hasi ziren krabelin gorriak. Haren aurpegia guztiz gorrimin zen. Odol asko zerion eta zutik zirauen. Gainerako pilotariak eta frontoiko epaileak korrika hurbildu zitzaizkion eta zutik zihoala erizaindegira eraman zuten. Ni ere, izututa, korrika joan nintzen sendakuntzen gelara. Heldu nintzenean, txunditurik utzi ninduen istripua izan zuenak ni irribarre ilunaz hartzeak. Bostekoa eman zidan eta... erori egin zen. Hiru egunean egon zen konorterik gabe, eta hiltzear zen. Indar handiz hiltzeko zen, eta gazte. Bi trepanazio egin zizkioten eta zientziak egin zuen berak bizirik irautearen miraria.
Egia esan, istripua oso izana zen larria. Presaka eraman zuten zauritua klinikara. Bertan, bekokiaren kanpoko azaleko haustura behatu zioten, eta, gero, barrukoa.
Tarzán Ibarlucea itzuli egin zen eta, urtebete geroago, Mexikon hasi zuen bere karrerako etaparik distiratsuena.
Extraido del libro Historia de la Cesta Punta / Xisteraren Historia escrito por  Gonzalo Beaskoetxea.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

El cometido de este blog es meramente informativo por lo que en ningun caso se permitira cualquier comentario que consideremos ofensivo.